We kijken vaak op een klok, of we het nu in de gaten hebben of niet. Een horloge, de mobiele telefoon, de klok op de oven, de kerktoren op het dorpsplein of de Friese staartklok bij opa in de woonkamer. En met zo’n blootstelling aan klokken, is het verbazingwekkend hoeveel mensen moeite hebben met klokkijken. Ook al leren we op de basisschool de beginselen van de analoge klok en later ook van de digitale klok, niet iedereen is daarna in staat daar goed mee te werken.
Dit artikel is geplaatst in editie 10 van de NVOX uit 2022, het vakblad van de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON)
Een paar jaar geleden had ik een leerling, laten we haar Eva noemen, in vwo-3. Het viel me op dat ze tijdens de les regelmatig vroeg hoe lang de les nog duurde. Bij een van die keren raakte we aan de praat en kwam ik erachter dat Eva nooit goed geleerd had om met een analoge klok te werken. Aflezen van de tijd was al lastig, maar het berekenen van de tijd die ze nog had tot het einde van de les was nog lastiger. De reden hiervoor was volgens haar zelf, dat ze op de basisschool een klas overgeslagen had. En sindsdien heeft ze analoge klokken vermeden, wat ook lukte doordat we tegenwoordig omgeven zijn met digitale klokken. “Behalve in het klaslokaal” zei ze, “want in alle lokalen hangt een analoge klok”.
Klokkijken is abstract. Je werkt met twee of drie wijzers van verschillende groottes en met verschillende betekenissen. Een analoge klok geeft maar twaalf uren aan, de helft van een dag. En we gebruiken de getallen voor de uren ook om minuten en eventueel seconden mee af te lezen. Dit alles komt dan samen in een bijzondere tijduitdrukking als tien-voor-half-drie, waarbij de grote wijzer gek genoeg op de vier staat en de kleine wijzer nog dicht bij de twee. Geen wonder dat dit voor sommige leerlingen lastig is en dat er veel oefening nodig is om dit goed te leren.
Heb je ook een leerling die dit lastig vindt en zoek je hiervoor oefenmateriaal? Op de website rekenen-oefenen.nl zijn veel gratis werkbladen te vinden.
Download artikel: Klokkijken NVOX